gepubliceerd op: 6 februari 2012
In onderwijsland is het weer eens kommer en kwel. Leraren
staken vanwege een sterk verhoogde werkdruk; steeds meer werk moet in minder
tijd worden gedaan. De meeste leraren zijn het er volledig mee eens dat er
extra aandacht uit moet gaan naar kinderen die moeilijk mee komen, of die het
juist te makkelijk hebben op school, maar hiervoor is niemand speciaal opgeleid
en extra tijd krijg je er niet voor.
Bezuinigingen hebben gemaakt dat bepaalde administratieve
processen, die eerst door een speciaal ingewerkte kracht werden gedaan, nu bij
de leraren zijn komen te liggen. Ook daarvoor wordt geen extra tijd
uitgetrokken. Op papier wel hoor, want ze hebben de lesvoorbereidingstijd
gewoon ingekort.
Als docent krijg ik vaak te horen dat je in het onderwijs
toch eigenlijk niet mag zeuren, want je hebt ontzettend veel vakantie. Klopt,
dat hebben we! Maar bijna niemand staat erbij stil dat minstens de helft van
elke vakantie bij veel docenten opgaat aan nakijkwerk en voorbereidingen voor
na de vakantie. En door de verhoogde werkdruk ploeteren veel docenten maar door
tot aan de vakantie, zodat ze, eenmaal vrij, ziek worden of gewoon instorten.
Maar ja, je hebt vakantie, dus je mag niet zeuren. Ik begin dus ook maar niet
over de uren die we ‘s avonds thuis nog maken, want je kunt dan misschien om
15.00 uur naar huis, maar dan wachten ook een huishouden en de kids.
Ik wil niet klagen over het onderwijs hoor. Het is een
prachtig vak, waarin je veel van jezelf kwijt kunt en het is heerlijk om met
kinderen en jongeren te mogen werken en te zien dat ze groeien; letterlijk en
figuurlijk. Maar die hoge werkdruk, die is een feit.
Waarom schrijf ik hierover op een mama-forum? Omdat ik
vind dat moeders zich ervan bewust moeten zijn hoe de kwaliteit van het
onderwijs – een belangrijke basis voor de toekomst van onze kinderen – onder
druk staat. Wat ik vaak zie, is dat ouders het idioot vinden dat leraren willen
staken, maar dat ze het wel heel belangrijk vinden dat het onderwijs van hun kind
van goede kwaliteit is. Maar juist dat is waarom de bonden en de leraren
staken. Wij willen goed onderwijs en dat lukt niet met die hoge werkdruk. We
staken niet omdat we een week minder vakantie krijgen, maar omdat we vrezen
voor de gevolgen van het beleid.

Minister Marja van Bijsterveldt vindt dat ouders steeds
minder betrokken zijn bij het onderwijs. Dat ze hun kinderen maar op school
droppen en de verantwoordelijkheid daar laten. Als moeder van een schoolgaand
kind stuit mij dit tegen de borst, maar als docent merk ik ook dat dit wel
meevalt. Veel ouders houden goed in de gaten of de urennorm wordt nagestreefd,
of de lessen van kwaliteit zijn en of er voldoende aandacht is voor een
probleem dat ze hebben aangegeven. En ja, er zijn ook ouders die je in een hele
schoolcarrière nooit ziet, behalve als je helaas moet dreigen met een
schorsing, vanwege wangedrag van hun kind. Dan is ineens de school de schuldige
en hebben we geen idee waar we mee bezig zijn. Zulke ouders zullen er altijd
zijn, maar de meeste ouders weten prima van het reilen en zeilen op de school.
Op de school van mijn zoon hebben ze geen moeite om ouders te vinden die willen
helpen bij klusjes en taken. De oudercommissie is druk bezet: ik wil wel, maar
er is gewoon even geen plaats meer voor nieuwe leden. En veel van de ouders die
actief zijn op school, hebben daarnaast nog gewoon een baan. Misschien is het niet
overal in het land zo, maar het zijn nogal boude uitspraken van de minister,
dat ouders te weinig betrokken zijn bij het schoolproces.
Trouwens, ze opperde zelfs dat we anders maar “minder
moesten gaan werken, minder sporten of minder in de file moeten gaan staan” (NRC.nl).
Nu vraag ik je. Nog niet zo heel lang geleden pushten ze vanuit Den Haag dat
vrouwen juist méér moesten werken, omdat dat goed was voor de maatschappij en
de economie. En als je werk hebt – waar je in deze tijd toch behoorlijk blij
mee moet zijn – kies je niet bewust voor de file. En dan het minder sporten: de
helft van de Nederlanders is te dik, dus we zouden juist meer moeten sporten,
toch?
Of een baan en een wekelijkse sportavond zo veel invloed
hebben op je betrokkenheid bij de school van je kids, is nog maar de vraag. Die
betrokkenheid is een intrinsieke motivatie. Op het moment dat je kinderen
krijgt, borrelt er van binnen uit iets op dat zorgt dat je de ontwikkelingen
van je kind van dichtbij mee wilt maken, dat je je zorgen maakt om zijn welzijn
en dat je graag ziet hoe hij leert fietsen of zwemmen.
Maar de mate waarin die motivatie wordt geprikkeld is wel
afhankelijk van het tijdsbeeld, van de maatschappelijke normen en de
economische welvaart. Twintig jaar geleden werden ouders gestimuleerd vooral
veel tijd in zichzelf en hun carrière te
blijven steken. Opvoedtheorieën waren ook wat losser en vrijer. Buitenschoolse
opvangcentra en kinderdagverblijven rezen de pan uit. Moeders werk(t)en weer
volop, kinderen lopen inmiddels massaal met huissleutels op zak en velen hebben
overdag contact met hun ouders via mobieltjes. Zijn die ouders nu echt lui en
ongeïnteresseerd of balanceren ze tussen verworven vrijheden en ouderlijke
verantwoordelijkheid?
Vandaag de dag lijken ouders weer vanzelf meer tijd in de
kinderen te steken. Papa-dagen doen hun intrede, veel kinderdagverblijven zien
een terugloop in aanmeldingen en gezinnen worden ook weer wat groter, want het
is gezellig met veel kinderen om je heen. De tijd van gezellige truttigheid
keert terug. Taarten bakken, breien, familiespelshows kijken, Oud-Hollandsche
spelen tijdens kinderpartijtjes. Ook opa’s en oma’s zijn weer meer betrokken
bij de dagelijkse bezigheden.
Volgens mij maakt minister Van Bijsterveldt zich dus veel
te veel zorgen om niets. Waar ze echt mee bezig zou moeten zijn, is met de
kwaliteit van onderwijs. Met de leraren die soms echt niet meer weten hoe ze de
proefwerken nagekeken krijgen. Die daarom maar kiezen voor kwalitatief mindere
meerkeuzetoetsen. Die lessen niet meer voorbereiden omdat er wekelijks
vergaderd moet worden over ideeën waar vervolgens geen tijd voor is.
Misschien heb ik je kijk op de lerarenstaking veranderd.
Misschien ook niet. Maar ik hoop dat ik in ieder geval heb laten zien dat het
aantal lesuren per jaar niet doorslaggevend is voor de kwaliteit van de school
van jouw kinderen. Ontspannen en tevreden leraren des te meer. En ja, daar kun
je als ouder je steentje aan bijdragen, door af en toe een handje te helpen op
school. Het is nog leuk ook! Maar dat wist je waarschijnlijk al lang.